Fakty i mity na temat stosowania leków w profilaktyce zawału serca
Jeśli chodzi o profilaktykę zawału serca przy zastosowaniu leków, można spotkać się z wieloma mitami. Warto zatem poznać fakty. Czy aspirynę mogą przyjmować wyłącznie osoby po przebytym zawale serca lub udarze mózgu?
Czy mogę odstawić aspirynę (kwas acetylosalicyowy, ASA), skoro stosuję dużo innych leków? Czy tak jest naprawdę? Zdecydowanie nie. Są to jedynie mity. Warto przyjrzeć się faktom.
MIT: Aspirynę powinny przyjmować wyłącznie osoby po przebytym zawale serca lub udarze mózgu.
Potwierdzono, że stosowanie aspiryny w niskich dawkach po przebytym zawale serca lub udarze pomaga zapobiegać kolejnym takim zdarzeniom.(1-7) Ponadto w przełomowym badaniu naukowym(3) leczenie aspiryną przyczyniło się do zmniejszenia o 20% liczby incydentów wieńcowych takich jak zawał serca, zgon z przyczyn wieńcowych lub nagły zgon u pacjentów z chorobą tętnic obwodowych. Należy też pamiętać, że w niektórych grupach ryzyka aspiryna może obniżać ryzyko wystąpienia pierwszego zdarzenia sercowo-naczyniowego (np. zawału serca lub udaru niedokrwiennego).(8) Jak każdy inny lek aspiryna nie jest odpowiednia dla każdego. Korzyści i ryzyko przyjmowania aspiryny w małych dawkach ocenia lekarz podczas konsultacji z konkretnym pacjentem.
MIT: Codziennie przyjmuję aspirynę w niskich dawkach, więc nie umrę na zawał serca.
To nie jest prawda. Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć zawał serca, natychmiast wezwij lekarza lub pogotowie niezależnie od tego, czy stosujesz aspirynę czy nie. Czekając na karetkę, rozgryź i przeżuj dwie tabletki Aspirin Cardio. Przyjmowanie aspiryny podczas zawału serca i przez 30 dni po przebytym zawale może zmniejszyć ryzyko zgonu nawet o 23%.(9)
MIT: Leczenie aspiryną przynosi korzyści wyłącznie mężczyznom.
To nie jest prawda. Aspiryna wykazuje szereg ważnych działań prozdrowotnych zarówno u mężczyzn, jak i kobiet. W badaniach z udziałem mężczyzn i kobiet aspiryna obniżała ryzyko wystąpienia pierwszego zawału serca o 23% i kolejnego zawału serca o 31%, czyli w istotny sposób u pacjentów obu płci.(3)
W przełomowym badaniu w populacji obejmującej 40 000 kobiet wykazano, że aspiryna w małych dawkach zmniejsza ryzyko wszystkich ciężkich zdarzeń sercowo-naczyniowych, m.in. zawału serca i udaru niedokrwiennego, u kobiet w wieku co najmniej 65 lat.(10) W tym samym badaniu aspiryna w małej dawce obniżyła ryzyko pierwszego udaru o 17% dzięki zmniejszeniu o 24% ryzyka udaru niedokrwiennego w grupie kobiet w wieku co najmniej 45 lat.(10)
MIT: Długotrwałe leczenie aspiryną w niskich dawkach nie jest bezpieczne.
Dane dotyczące bezpieczeństwa terapii kwasem acetylosalicylowym są niezwykle obszerne. Przebadano już ponad 200 000 pacjentów uczestniczących w łącznie 200 badaniach klinicznych analizujących skuteczność i bezpieczeństwo aspiryny w profilaktyce sercowo-naczyniowej.(11)
Ciężkie działania niepożądane występują rzadko.
Lekarz ocenia potencjalne korzyści wynikające z przewlekłego leczenie aspiryną w małych dawkach pod względem zapobiegania zawałowi serca, udarowi niedokrwiennemu mózgu i innym zdarzeniom sercowo-naczyniowym, rozważając także potencjalne ryzyko krwawień związanych ze zmniejszeniem krzepliwości.
MIT: Przyjmuję dużo różnych leków, więc mogę odstawić aspirynę.
To nie jest prawda. Codzienne przyjmowanie aspiryny zgodnie z zaleceniami producenta może zapobiec negatywnym zdarzeniom w obrębie układu krążenia. W przypadku odstawienia leku pacjent traci tę korzyść. Warto pamiętać, że u osób, które już przyjmują aspirynę, nagłe odstawienie leku powoduje wzrost ryzyka. Dotyczy to zwłaszcza pacjentów po przebytym zawale serca, udarze lub innym zdarzeniu sercowo-naczyniowym.(12-14)
MIT: Przyjmuję statyny, aby obniżyć poziom cholesterolu, a więc nie potrzebuję już aspiryny.
Niekoniecznie. Zarówno aspiryna, jak i statyny obniżają ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych, ale mają inny mechanizm działania. Badania wykazały, że leczenie skojarzone aspiryną i statynami u kwalifikujących się pacjentów może zapobiegać większej liczbie kolejnych zawałów serca i udarów niedokrwiennych niż aspiryna i statyny stosowane pojedynczo.(14)
MIT: Czy każdy powinien przyjmować aspirynę, aby zapobiegać zawałowi serca i udarowi mózgu?
Nie. Jak każdy inny lek aspiryna nie jest odpowiednia dla każdego. Aspiryny nie zaleca się osobom zdrowym, u których ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych jest niewielkie. Podobnie jak w przypadku każdego innego leku, to lekarz ocenia, czy korzyści z leczenia przeważają nad potencjalnym ryzykiem. Jednak osoby z istotnymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego, do których należy m.in. wysoki poziom cholesterolu i rodzinne występowanie chorób serca, powinny podejmować działania zmniejszające ryzyko.(16)
Dbaj o zdrowie. Nie czekaj z działaniem, aż zaczną się prawdziwe problemy!
Piśmiennictwo
- (1) Ibanez B, James S, Agewall S, et al. 2017 ESC Guidelines for the management of acute myocardial infarction in patients presenting with ST-segment elevation: The Task Force for the management of acute myocardial infarction in patients presenting with ST-segment elevation of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Heart J. 2018;39(2):119‐177. doi:10.1093/eurheartj/ehx393; page 149–150. Return to content
- (2) Smith SC Jr, Benjamin EJ, Bonow RO, et al. AHA/ACCF Secondary Prevention and Risk Reduction Therapy for Patients with Coronary and other Atherosclerotic Vascular Disease: 2011 update: a guideline from the American Heart Association and American College of Cardiology Foundation [published correction appears in Circulation. 2015 Apr 14;131(15):e408]. Circulation. 2011;124(22):2458‐2473; doi:10.1161/CIR.0b013e318235eb4d; page 2434, 2438; Table 1. Return to content
- (3) Antithrombotic Trialists’ (ATT) Collaboration. Aspirin in the primary and secondary prevention of vascular disease: collaborative metaanalysis of individual participant data from randomised clinical trials. The Lancet 2009; 373:1849-1860. Return to content
- (4) National Institute for Health and Care Excellence. Myocardial infarction: cardiac rehabilitation and prevention of further cardiovascular disease. Clinical Guideline. Available at: https://www.nice.org.uk/guidance/cg172 [accessed 8 June 2020]. Return to content
- (5) Knuuti J, Wijns W, Saraste A, et al. 2019 ESC Guidelines for the diagnosis and management of chronic coronary syndromes. Eur Heart J. 2020;41(3):407-477. doi:10.1093/eurheartj/ehz425. pages 429–430; 435; 438. Return to content
- (6) O'Donnell MJ, Hankey GJ, Eikelboom JW. Antiplatelet therapy for secondary prevention of noncardioembolic ischemic stroke: a critical review [published correction appears in Stroke. 2008 Sep;39(9): e147]. Stroke. 2008;39(5):1638-1646. doi:10.1161/STROKEAHA.107.497271. Return to content
- (7) Diener HC, Hankey GJ. Primary and Secondary Prevention of Ischemic Stroke and Cerebral Hemorrhage: JACC Focus Seminar. J Am Coll Cardiol. 2020;75(15):1804-1818. doi:10.1016/j.jacc.2019.12.072. Return to content
- (8) World Health Organization. Prevention of Cardiovascular Disease – Guidelines for assessment and management of cardiovascular risk. Available at: https://www.who.int/cardiovascular_diseases/guidelines/Full%20text.pdf [accessed 9 June 2020]. Return to content
- (9) ISIS-2 (Second International Study of Infarct Survival) Collaborative Group. Randomised trial of intravenous streptokinase, oral aspirin, both, or neither among 17,187 cases of suspected acute myocardial infarction: ISIS-2. Lancet. 1988;2(8607):349‐360; page 352, figure 3. Return to content
- (10) Ridker PM, Cook NR, Lee IM, et al. A randomized trial of low-dose acetylsalicylic acid in the primary prevention of cardiovascular disease in women. N Engl J Med. 2005:352:1293-1304. Return to content
- (11) Santilli F, Simeone P. Aspirin in primary prevention: the triumph of clinical judgement over complex equations. Intern Emerg Med. 2019;14(8):1217-1231. doi:10.1007/s11739-019-02191-4. Return to content
- (12) Ferrari E, Benhamou M, Cerboni P, Marcel B. Coronary syndromes following aspirin withdrawal: a special risk for late stent thrombosis. J Am Coll Cardiol. 2005;45(3):456‐459. doi:10.1016/j.jacc.2004.11.041. Return to content
- (13) García Rodríguez LA, Cea Soriano L, Hill C, Johansson S. Increased risk of stroke after discontinuation of acetylsalicylic acid: a UK primary care study. Neurology. 2011;76(8):740‐746. doi:10.1212/WNL.0b013e31820d62b5. Return to content
- (14) Hennekens CH, Sacks FM, Tonkin A, et al. Additive benefits of pravastatin and aspirin to decrease risks of cardiovascular disease: randomized and observational comparisons of secondary prevention trials and their meta-analyses. Arch Intern Med. 2004;164(1):40‐44. doi:10.1001/archinte.164.1.40. Return to content
- (15) Sundström J, Hedberg J, Thuresson M, Aarskog P, Johannesen KM, Oldgren J. Low-Dose Aspirin Discontinuation and Risk of Cardiovascular Events: A Swedish Nationwide, Population-Based Cohort Study. Circulation. 2017;136(13):1183‐1192. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.117.028321. Return to content
- (16) Piepoli MF, Hoes AW, et al. 2016 European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice: The Sixth Joint Task Force of the European Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice (constituted by representatives of 10 societies and by invited experts) Developed with the special contribution of the European Association for Cardiovascular Prevention & Rehabilitation (EACPR). Atherosclerosis. 2016;252:207‐274. doi:10.1016/j.atherosclerosis.2016.05.037; page 2328. Return to content
Powiązane artykuły:
Tabletki Aspirin® Cardio są wskazane u osób z wieloma czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego, w celu zmniejszenia ryzyka zawału mięśnia sercowego i udaru niedokrwiennego mózgu.
Aspirin® Cardio - Informacja o leku
Lek zawiera kwas acetylosalicylowy i jest dostępny bez recepty. Bayer Sp. z o.o.
Al. Jerozolimskie 158, 02-326 Warszawa.
To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Zwróć uwagę na przeciwwskazania. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
