Potencjalne skutki nieleczonego wysokiego ciśnienia krwi
Nadciśnienie tętnicze to epidemia. Wysokie ciśnienie krwi jest często przyczyną poważnych chorób układu krążenia.(1) Szacuje się, że liczba osób z nadciśnieniem na świecie zwiększy się o 15–20% do 2025 r., osiągając prawie 1,5 miliarda.(2) Wysokie ciśnienie krwi często nazywane jest „cichym zabójcą”, ponieważ u większości ludzi długo nie daje żadnych objawów.”(3)
Ponieważ nadciśnienie nie daje początkowo żadnych symptomów, większość osób zupełnie nie zdaje sobie sprawy z tego, że powinna odwiedzić lekarza. Nieleczone nadciśnienie może jednak prowadzić do poważnych powikłań. Wczesne wykrycie i leczenie nadciśnienia tętniczego ma kluczowe znaczenie zarówno dla jakości życia pacjentów, jak i dla potencjalnych skutków choroby.(2,3)
Czym jest nadciśnienie tętnicze, czyli wysokie ciśnienie krwi?
Ciśnienie krwi zmienia się z minuty na minutę, zmienia się także w zależności od pory dnia oraz pod wpływem pewnych okoliczności zewnętrznych. Nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się wówczas, gdy skurczowe ciśnienie krwi w warunkach spoczynkowych wynosi średnio ≥140 mm Hg, a rozkurczowe ≥90 mm Hg.(2) Diagnoza wymaga wielokrotnych pomiarów, ponieważ ciśnienie krwi może wykazywać znaczne spontaniczne wahania.
Błędne jest przekonanie, że górną granicę prawidłowego zakresu ciśnienia krwi można obliczyć przez dodanie 100 mm Hg do wieku. U osób dorosłych, niezależnie od wieku, górna granica wynosi zawsze 140/90 mm Hg(2), ale gdy pomiar wykonywany jest w domu, za wysoki uważa się już wynik 135/85 mm Hg.(2) Im niższe ciśnienie krwi, tym mniejsze ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych w przyszłości. Dlatego w praktyce medycznej celem jest nie tyle samo obniżenie ciśnienia krwi, ale zmniejszenie ogólnego ryzyka sercowo-naczyniowego.
Lekarz weźmie to pod uwagę przy ustalaniu docelowej wartości ciśnienia krwi. Uwzględni również, że osoby z chorobą stanowiącą znany czynnik ryzyka – np. cukrzycą, chorobą serca lub chorobą nerek – muszą osiągnąć jeszcze niższy poziom ciśnienia krwi.(2) Podczas badania pacjenta lekarz ocenia, czy doszło już do uszkodzenia układu sercowo-naczyniowego i czy występują jakieś nieprawidłowości, takie jak schorzenia tarczycy lub nerek, które mogą być przyczyną nadciśnienia.
Znaczenie regularnej kontroli ciśnienia krwi w domu
Ciśnienie krwi należy mierzyć za pomocą certyfikowanego urządzenia, zgodnie z odpowiednimi instrukcjami i w odpowiednich warunkach. Często zdarza się, że wartości ciśnienia krwi mierzone w gabinecie lekarskim są wysokie, choć poza gabinetem dana osoba ma zupełnie prawidłowe ciśnienie krwi. Jest to tak zwany efekt białego fartucha. Dlatego w celu sprawdzenia, czy ciśnienie krwi wzrasta tylko na widok lekarza, czy jest wysokie także poza gabinetem lekarskim, warto zmierzyć ciśnienie krwi także w domu.(2)
Zasady pomiaru ciśnienia krwi w domu(4):
- Pomiar należy wykonywać codziennie, zawsze o tej samej porze (o tej samej godzinie).
- Przed wykonaniem pomiaru usiądź i odpocznij przez dwie lub trzy minuty.
- Sprawdź dokładność swojego ciśnieniomierza. Przed pierwszym użyciem ciśnieniomierza poproś lekarza, aby sprawdził jego dokładność w porównaniu z modelem używanym w gabinecie. Lekarz powinien także sprawdzić, czy prawidłowo korzystasz z urządzenia. Jeśli upuścisz ciśnieniomierz lub go uszkodzisz, dopilnuj, żeby został sprawdzony przed ponownym użyciem.
- Przed wykonaniem pomiaru zapoznaj się z instrukcją obsługi urządzenia.
- Mierz ciśnienie krwi dwa razy dziennie. Pierwszy pomiar należy wykonać rano, przed jedzeniem lub przyjęciem jakichkolwiek leków, a drugi wieczorem.
- Unikaj jedzenia, kofeiny, tytoniu i alkoholu przez 30 minut przed wykonaniem pomiaru.
- Siedź spokojnie przed rozpoczęciem i w trakcie pomiaru. Kiedy jesteś gotowy do pomiaru ciśnienia krwi, usiądź na pięć minut w wygodnej pozycji, bez krzyżowania nóg i kostek, z plecami spoczywającymi na oparciu krzesła.
- Wpisz wyniki w dzienniczku ciśnienia krwi.
- Upewnij się, że ramię jest prawidłowo ułożone. Pomiar ciśnienia tętniczego należy wykonywać zawsze na tym samym ramieniu. Oprzyj rękę, uniesioną na wysokości serca, na stole, biurku lub poręczy fotela. W razie potrzeby podłóż poduszkę pod ramię, aby unieść je wystarczająco wysoko.
- Załóż mankiet na gołą skórę, nie na ubranie. Podwijanie rękawa, aż ciasno zaciśnie się na ramieniu, może spowodować niedokładny odczyt, dlatego konieczne może być wysunięcie ręki z rękawa.
- Powtórz pomiar. Odczekaj od jednej do trzech minut po pierwszym pomiarze, a następnie wykonaj kolejny, aby sprawdzić dokładność. Jeśli ciśnieniomierz nie rejestruje automatycznie odczytów ciśnienia krwi lub tętna, zapisz je.
Mankiet ciśnieniomierza należy założyć w prawidłowy sposób, upewniając się, że znajduje się na wysokości serca. Pomiar należy wykonywać w pozycji siedzącej, z opartymi plecami i rozluźnionymi mięśniami. Ramię powinno spoczywać na tej samej wysokości, na której znajduje się serce, łokieć powinien być lekko zgięty, a nogi nie powinny być skrzyżowane. Odczyty ciśnienia krwi wykonane na obu ramionach mogą być różne, ale różnica nie powinna przekraczać 10-15 mm Hg. Pomiary wykonywane o różnych porach dnia mogą się znacznie różnić.(4)
Co możemy zrobić dla profilaktyki?
Niezdrowy styl życia odgrywa decydującą rolę w rozwoju nadciśnienia tętniczego. Może o tym nie wiesz, ale porzucając lub zmieniając złe nawyki, możesz w znacznym stopniu przyczynić się do powodzenia terapii lekami przepisanymi przez lekarza. Spróbuj skupić się na prowadzeniu zdrowego trybu życia: zwróć uwagę na swoją dietę i regularną aktywność fizyczną, rzuć palenie i staraj się unikać szkodliwego stresu. Skorzystaj z tabeli oceny ryzyka SCORE, aby w prosty sposób dowiedzieć się, czy powinieneś przewidywać rozwój poważnej choroby sercowo-naczyniowej w ciągu najbliższych 10 lat.(2)
Zmniejszenie spożycia soli może obniżyć ciśnienie krwi nawet o 5,4 do 2,8 mm Hg odpowiednio, w zakresie ciśnienia skurczowego i rozkurczowego.(2) Stosowanie diety, która jest bogata w błonnik, owoce, warzywa, pełnoziarniste zboża i ryby, ale ma niską zawartość kalorii, tłuszczu i węglowodanów o wysokim indeksie glikemicznym, może również pomóc w zrzuceniu zbędnych kilogramów.(2)
Regularna aktywność fizyczna może obniżyć ciśnienie krwi o dodatkowe 4 do 10 mm Hg. Pacjentom z nadciśnieniem zaleca się codziennie średnio intensywne, dynamiczne ćwiczenia, m.in. spacerowanie, jogging, pływanie lub jazdę na rowerze, przez co najmniej 30 minut, 5-7 dni w tygodniu.(2) Pamiętaj, że statyczne, siłowe sporty wymagające wysiłku w postaci wyciskania – takie jak podnoszenie ciężarów czy kulturystyka – zwiększają ciśnienie krwi. Przed rozpoczęciem jakiegokolwiek programu ćwiczeń zaleca się konsultację z lekarzem, który udzieli odpowiedniej porady, uwzględniając indywidualne możliwości w zakresie wysiłku fizycznego.
Nadciśnienie nie należy do schorzeń, których objawy każdego dnia ostrzegają nas, byśmy zwrócili na nie uwagę. Spowodowany nadciśnieniem zawał jest jednak zbyt poważną chorobą, by czekać z podjęciem działania do momentu, gdy faktycznie pojawią się kłopoty. Przestrzeganie zdrowej diety i prowadzenie bardziej aktywnego stylu życia, który obejmuje ćwiczenia, stanowią z pewnością ważne kroki.(2) Aspirin® Cardio 100 mg to lek zawierający kwas acetylosalicylowy. Przyjmowanie 1 tabletki dziennie hamuje nieprawidłowe przyleganie płytek krwi, utrudniając tworzenie się zakrzepów krwi, które mogłyby zwężać lub blokować naczynia krwionośne, a tym samym zmniejszać ryzyko zawału. Lek zalecany jest w profilaktyce wtórnej zdarzeń sercowo-naczyniowych oraz w profilaktyce pierwotnej u pacjentów z wieloma czynnikami ryzyka.(5)
Piśmiennictwo
- (1) World Health Organization. Fact Sheet – Cardiovascular diseases (CVDs). (2017) Dostępne na stronie: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cardiovascular-diseases-(cvds) [dostęp: 22 czerwca 2020 r.] Return to content
- (2) Williams B, Mancia G, Spiering W, i wsp. 2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension [opublikowana korekta w Eur Heart J. 2019 Feb 1;40(5):475]. Eur Heart J. 2018;39(33):3021‐3104. doi:10.1093/eurheartj/ehy339. Return to content
- (3) Mayo Clinic Staff. High blood pressure: The silent killer. (2019) Dostępne na stronie: https://www.mayoclinichealthsystem.org/hometown-health/speaking-of-health/high-blood-pressure-the-silent-killer [dostęp: 22 czerwca 2020 r.] Return to content
- (4) Mayo Clinic Staff. Get the most out of home blood pressure monitoring – Checking your blood pressure at home is an important part of managing high blood pressure. Find out how to use home monitors accurately. (2019) Dostępne na stronie: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-pressure/in-depth/high-blood-pressure/art-20047889 [dostęp: 22 czerwca 2020 r.] Return to content
- (5) Aspirin Cardio – ulotka dla pacjenta. Dostępna na stronie: https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl/rpl/search/public Return to content
Powiązane artykuły:
Tabletki Aspirin® Cardio są wskazane u osób z wieloma czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego, w celu zmniejszenia ryzyka zawału mięśnia sercowego i udaru niedokrwiennego mózgu.
Aspirin® Cardio - Informacja o leku
Lek zawiera kwas acetylosalicylowy i jest dostępny bez recepty. Bayer Sp. z o.o.
Al. Jerozolimskie 158, 02-326 Warszawa.
To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Zwróć uwagę na przeciwwskazania. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
