Co roku w samej tylko Europie choroby układu krążenia są przyczyną ponad czterech milionów zgonów.(1) Niektórym z nich można zapobiec i uratować życie części osób.
Ogólne obniżenie wskaźników śmiertelności we wtórnej profilaktyce przypisuje się, przynajmniej po części, skuteczności terapii farmakologicznych, w tym terapiom przeciwpłytkowym (np. niskim dawkom kwasu acetylosalicylowego, ASA, aspiryny).(2) Jednak kluczem do zapobiegania kolejnym zdarzeniom sercowo-naczyniowym są nie tylko odpowiednie leki, ale także przestrzeganie schematu leczenia i zmiany w stylu życia.(1)
W przypadku kwasu acetylosalicylowego w niskich dawkach oznacza to zazwyczaj regularne, niekiedy długotrwałe stosowanie. Przerwanie leczenia niskimi dawkami kwasu acetylosalicylowego zwiększa ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych.(2)
Jak działają niskie dawki ASA?
-
U osób zagrożonych zawałem serca i udarem mózgu płytki krwi mogą zlepiać się wewnątrz już zwężonych tętniczych naczyń krwionośnych, tworząc zakrzep. Zakrzep może zablokować przepływ krwi do serca lub mózgu i spowodować zawał serca lub udar mózgu. Niskie dawki ASA spowalniają krzepnięcie krwi, zmniejszając udział płytek krwi w procesie krzepnięcia.(3)
-
Niskie dawki aspiryny stosowane codziennie hamują zlepianie się płytek krwi i tworzenie niepożądanych zakrzepów krwi, co pomaga zapobiegać zawałowi serca i udarowi mózgu.(3)
-
ASA działa po cichu, na drugim planie, pomagając zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia w przyszłości incydentu sercowego,(4) nawet jeśli nie odczuwamy różnicy po rozpoczęciu przyjmowania leku.
ASA należy stosować jako długoterminową, profilaktyczną strategię.(5)
-
ASA w niskiej dawce ma ugruntowany profil korzyści/ryzyka w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych wśród osób z czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego.(2)
-
Według wytycznych i lekarzy zalecana jest długoterminowa profilaktyka chorób układu krążenia.(6)
-
Pomimo możliwych przeszkód ważne jest przestrzeganie codziennego schematu leczenia niskimi dawkami ASA.(5)
Przerwanie stosowania ASA w niskiej dawce może stwarzać ryzyko dla pacjentów
Pomimo silnych dowodów potwierdzających ochronne działanie niskich dawek ASA odnotowano, że około 10-50% pacjentów, którzy stosowali ten lek przez kilka lat, przerywało leczenie.(6,7)
Dlatego zaniepokojenie budzi fakt, że istnieje związek między przerwaniem leczenia a wzrostem ryzyka zdarzeń niedokrwiennych i zgonu .(4,6)
Zagrożenie wyrażone w liczbach
Oto pewne dane potwierdzające, dlaczego ważne jest przyjmowanie leku z kwasem acetylosalicylowym codziennie, zgodnie z zaleceniami w ulotce dla pacjenta.
-
Odstawienie aspiryny w niskiej dawce wiąże się ze wzrostem ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych o ponad 30%. Ryzyko to wzrasta wkrótce po odstawieniu ASA i wydaje się nie maleć z czasem.(4)
-
Stwierdzono, że wśród pacjentów, którzy przerwali przyjmowanie ASA w niskiej dawce i u których wystąpił ostry zespół wieńcowy – jako niepożądane incydenty sercowo-naczyniowe – wystąpił on średnio 10 dni po odstawieniu ASA w niskiej dawce.(6)
-
Na każdy 1000 pacjentów, w okresie 1 roku, odnotowano około 4 dodatkowe przypadki zawału mięśnia sercowego niezakończonego zgonem wśród pacjentów przerywających leczenie ASA w niskiej dawce w porównaniu z pacjentami kontynuującymi leczenie.(6)
Podsumowanie
-
Niskie dawki ASA pomagają zapobiegać zawałowi serca i udarowi mózgu u osób z wysokim ryzykiem wystąpienia tych zdarzeń.
-
Optymalny efekt można uzyskać jedynie w przypadku codziennego stosowania niskich dawek ASA.
-
Kwas acetylosalicylowy w niskiej dawce należy przyjmować codziennie.(1-7)
Piśmiennictwo
- (1) Keenan J. Improving adherence to medication for secondary cardiovascular disease prevention. Eur J PrevCardiol. 2017;24(3_suppl):29-35 Return to content
- (2) Packard KA, Hilleman DE. Adherence to therapies for secondary prevention of cardiovascular disease: a focus on aspirin. Cardiovasc Ther. 2016 Dec;34(6):415-422. Return to content
- (3) https://www.nhs.uk/medicines/low-dose-aspirin/common-questions-about-low-dose-aspirin/; 30-11-2022. Return to content
- (4) Sundström J, Hedberg J, Thuresson M, Aarskog P, Johannesen KM, Oldgren J. Low-Dose Aspirin Discontinuation and Risk of Cardiovascular Events: A Swedish Nationwide, Population-Based Cohort Study. Circulation 2017;136(13):1183-92. Return to content
- (5) Leslie KH, McCowan C, Pell JP. Adherence to cardiovascular medication: a review of systematic reviews. J Public Health 2019;41(1):e84-e94. Return to content
- (6) Rodríguez LA, Cea-Soriano L, Martín-Merino E, Johansson S. Discontinuation of low dose aspirin and risk of myocardial infarction: case-control study in UK primary care. BMJ. 2011; 343: d4094. Return to content
- (7) Herlitz J, Tóth PP, Naesdal J. Low-dose aspirin therapy for cardiovascular prevention: quantification and consequences of poor compliance or discontinuation. Am J Cardiovasc Drugs. 2010;10(2):125-41. Return to content