Jaki jest związek między cukrzycą a chorobami układu krążenia?

Liczba pacjentów chorujących na cukrzycę stale rośnie. Prawdziwe zaniepokojenie budzi również fakt, że wzrasta częstość występowania cukrzycy wśród młodych ludzi.

Wysoki poziom glukozy we krwi to nie jedyny problem, z którym muszą się mierzyć pacjenci z cukrzycą, cukrzyca jest bowiem również chorobą układu krążenia.

Cukrzyca typu 2 może przez lata pozostawać niezauważona, niemniej rokowania są równie złe jak w przypadku zawału serca. Zawał serca w większości przypadków ma oczywiste objawy i pacjenci zdają sobie sprawę z powagi swojego stanu. Natomiast w przypadku zdiagnozowania cukrzycy typu 2 pacjenci uważają, że są zdrowi, ponieważ nie mają prawie żadnych objawów. Należy podkreślić, że niestety rokowania pacjentów z cukrzycą wcale nie są lepsze niż pacjentów z przebytym zawałem serca.^(1,2)

Jaki jest związek między cukrzycą a chorobami naczyniowymi?

Choć cukrzyca przyspiesza miażdżycę w małych i dużych naczyniach krwionośnych, uważa się ją głównie za chorobę metaboliczną. Cukrzyca sama w sobie niesie dla pacjentów takie samo ryzyko zawału, jak gdyby już wcześniej przeszli zawał serca. Miażdżyca odpowiada za praktycznie 80% wszystkich zgonów wśród chorych na cukrzycę, a ponad 75% hospitalizacji chorych na cukrzycę spowodowanych jest chorobami układu krążenia. Główną przyczyną zgonów jest zawał serca, a w następnej kolejności choroby naczyniowo-mózgowe, określane zbiorczo jako udar mózgu.⁽³⁾

Cukrzycę uznaje się obecnie również za chorobę kardiologiczną. Czy to oznacza, że pacjenci z cukrzycą mają większe ryzyko wystąpienia innych chorób układu naczyniowego?

Cukrzyca może prowadzić także do powikłań w obrębie małych naczyń krwionośnych. Jednym z nich jest retinopatia, czyli cukrzycowa choroba oczu.⁽⁴⁾ Warto wiedzieć, że jeśli masz cukrzycę, to lekarz nie kieruje cię do okulisty w celu sprawdzenia ostrości widzenia, lecz w celu zbadania naczyń krwionośnych w dnie oka, aby ustalić, czy doszło do ich uszkodzenia, a jeśli tak, to jaki jest jego charakter i nasilenie. Uszkodzenie naczyń krwionośnych jest chyba najważniejszym powikłaniem cukrzycy. Nie można rzecz jasna wykryć go przez skórę, ale zmiany naczyniowe w dnie oka dobrze odzwierciedlają zmiany w organizmie. Dlatego chorzy na cukrzycę muszą przynajmniej raz w roku badać oczy.⁽⁴⁾ Im bardziej nasilone są zmiany w małych naczyniach krwionośnych w oku, tym częściej trzeba badać oczy. Jest to niezwykle ważne, gdyż może się zdarzyć, że pacjent nie ma żadnych objawów, aż nagle w ciągu kilku tygodni straci wzrok. Podobnie choroby nerek odzwierciedlają stan całego organizmu, a zmiany naczyniowe w nerkach mogą rozwijać się także w cukrzycy. Tak samo niezbędne jak badanie oczu jest sprawdzenie pracy nerek u pacjentów z cukrzycą bez objawów, ponieważ objawy kliniczne występują zwykle dopiero w zaawansowanych chorobach nerek. Obecnie czynność nerek można sprawdzić za pomocą rutynowego badania krwi. Około 20-40% pacjentów ma upośledzoną czynność nerek. Chorobom nerek towarzyszy zwykle bardzo ciężkie uszkodzenie naczyń krwionośnych. Rokowania w przewlekłych chorobach nerek są równie niepomyślne jak w przypadku nowotworów złośliwych.⁽⁴⁾