Pewne czynniki odgrywają kluczową rolę w rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Połączenie kilku tzw. czynników ryzyka może znacząco zwiększyć ryzyko udaru mózgu, choroby wieńcowej i zawału serca.
Niektóre czynniki ryzyka są wrodzone, ale wiele można kontrolować za pomocą zdrowego stylu życia i odpowiednich leków. Oto najczęstsze czynniki ryzyka:(1)
Wysokie ciśnienie krwi
Utrzymujące się wyższe niż optymalne ciśnienie krwi może zwiększyć ryzyko udaru i zawału. Ponieważ objawy wysokiego ciśnienia są mniej zauważalne w codziennym funkcjonowaniu, należy regularnie mierzyć ciśnienie krwi. Nadciśnienie tętnicze definiuje się jako ciśnienie krwi powyżej 140/80 mm Hg.(1)
Brak ruchu
Brak aktywności fizycznej może dwukrotnie zwiększyć ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej. Zachowaj zdrowie i popraw krążenie dzięki regularnym ćwiczeniom. Zaleca się umiarkowaną aktywność fizyczną przez co najmniej 150 minut tygodniowo.(1)
Palenie tytoniu
Palenie tytoniu może znacznie – nawet dwu- lub czterokrotnie – zwiększyć ryzyko choroby wieńcowej, a w konsekwencji zawału serca. Możliwe jest zmniejszenie ryzyka poprzez rzucenie nawet po latach palenia.(2)
Cukrzyca
Uszkodzenia ścian naczyń krwionośnych są jednym z długofalowych skutków cukrzycy, zwiększającym ryzyko chorób układu krążenia. Do rozwoju cukrzycy przyczyniają się przede wszystkim nadwaga, brak ruchu i predyspozycje genetyczne. Dobra kontrola cukrzycy jest niezbędna w celu zmniejszenia ryzyka sercowo-naczyniowego.(3)
Wysoki poziom cholesterolu
Choć cholesterol jest produkowany przez wątrobę, to dieta bogata w tłuszcze może również zwiększyć jego ilość we krwi. Przez gromadzenie się w naczyniach krwionośnych i tworzenie złogów cholesterol zmniejsza elastyczność naczyń, co rozpoczyna proces rozwoju miażdżycy.(4)
Nieprawidłowe odżywianie
Jak wspomniano wcześniej, zła dieta może skutkować podwyższonym poziomem cholesterolu i zwiększonym ryzykiem cukrzycy. Zdrowa i zrównoważona dieta oraz aktywność fizyczna mogą pomóc w utrzymaniu dobrej kondycji i chronić przed chorobami sercowo-naczyniowymi.
Różnice związane z płcią
Udowodniono, że mężczyźni są narażeni na większe ryzyko rozwoju chorób układu krążenia. Organizm kobiety wytwarza żeński hormon płciowy (estrogen), który chroni układ naczyniowy. Po menopauzie następuje drastyczny spadek produkcji estrogenów, co niweluje różnice między kobietami i mężczyznami pod względem częstotliwości i ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia.(5)
Wiek
Z wiekiem wzrasta prawdopodobieństwo zachorowania na choroby układu krążenia. Po ukończeniu 40 lat powinno się zacząć bardziej dbać o swoje ciało.(1)
Predyspozycje dziedziczne
Jeśli u jakiegoś bliskiego krewnego rozwinęła się już choroba sercowo-naczyniowa w młodszym wieku (poniżej 65 lat u kobiet i poniżej 55 lat u mężczyzn), może to oznaczać, że jesteś predysponowany genetycznie. Nie ma lekarstwa na tę predyspozycję. Możesz co najwyżej minimalizować inne czynniki ryzyka.(1)
Piśmiennictwo
- (1) Piepoli MF, Hoes AW, Agewall S, i wsp. 2016 European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice: The Sixth Joint Task Force of the European Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice (constituted by representatives of 10 societies and by invited experts)Developed with the special contribution of the European Association for Cardiovascular Prevention & Rehabilitation (EACPR). Eur Heart J. 2016;37(29):2315-2381. doi:10.1093/eurheartj/ehw106. Return to content
- (2) Rigotti NA, Pasternak RC. Cigarette smoking and coronary heart disease: risks and management. Cardiol Clin. 1996;14(1):51-68. doi:10.1016/s0733-8651(05)70260-5. Return to content
- (3) American Diabetes Association. 3. Prevention or Delay of Type 2 Diabetes: Standards of Medical Care in Diabetes-2020. Diabetes Care. 2020;43(Suppl 1):S32-S36. doi:10.2337/dc20-S003. Return to content
- (4) Mach F, Baigent C, Catapano AL, i wsp. 2019 ESC/EAS Guidelines for the management of dyslipidaemias: lipid modification to reduce cardiovascular risk. Eur Heart J. 2020;41(1):111-188. doi:10.1093/eurheartj/ehz455. Return to content
- (5) Gao Z, Chen Z, Sun A, Deng X. Gender differences in cardiovascular disease. Medicine in Novel Technology and Devices. 2019;100025. doi:10.1016/j.medntd.2019.100025. Return to content